Zaparcia okazjonalne: leczenie bez efektu przyzwyczajenia

  4 minuty

Temat

  • Wskazówki

Leczenie zaparć obrosło przez lata licznymi błędnymi przekonaniami. Wielu pacjentów obawia się, że stosowanie środków przeczyszczających, szczególnie tych o działaniu pobudzającym, takich jak bisakodyl może doprowadzić do przyzwyczajenia (habituacji) – czyli sytuacji, w której skuteczność leku maleje z czasem i pacjent musi zwiększać dawkę, by wywołać wypróżnienie. Podzielasz te obawy? Przeczytaj artykuł i dowiedz się, ile w nich prawdy.

Na szczęście badania naukowe i dane kliniczne pokazują, że działanie stosowanych leków z bisakodylem utrzymuje się niezmiennie przez cały czas terapii, a ryzyko przyzwyczajenia nie występuje 1,2. To szczególnie istotne, ponieważ zaparcia przewlekłe mogą dotyczyć nawet 13% dorosłej populacji w Polsce (16% w Europie), stanowiąc dolegliwość towarzyszącą wielu chorobom 3.

Czym jest bisakodyl i jak działa?

Bisakodyl to substancja czynna stosowana od lat w leczeniu zaparć. Należy do grupy tzw. środków przeczyszczających o działaniu pobudzającym. Oznacza to, że działa na ścianę jelita grubego, stymulując jego perystaltykę (ruchy robaczkowe) i ułatwiając przesuwanie mas kałowych. Jednocześnie zwiększa wydzielanie wody i elektrolitów do światła jelita, co zmiękcza stolec i ułatwia wypróżnienie. Dzięki temu bisakodyl przynosi przewidywalną ulgę w zaparciu, zazwyczaj w ciągu kilku do kilkunastu godzin w formie tabletki dojelitowej, a w przypadku podania w czopkach nawet w mniej niż godzinę4.

Co ważne, bisakodyl ma dobrze przebadany profil bezpieczeństwa i jest jednym z nielicznych leków przeczyszczających, w przypadku którego przeprowadzono długoterminowe obserwacje dotyczące przyzwyczajenia1. Jest z powodzeniem stosowany w leczeniu klinicznym, a także znajduje się w niektórych lekach dostępnych bez recepty, na przykład w leku Dulcobis4.

Na czym polega efekt przyzwyczajenia?

Efekt przyzwyczajenia (habituacji) to zjawisko, w którym organizm stopniowo przyzwyczaja się do określonej dawki leku. W rezultacie, aby uzyskać ten sam efekt działania, trzeba zwiększać dawkę lub stosować lek coraz częściej. Efekt przyzwyczajenia bywa błędnie przypisywany wszystkim środkom na zaparcia, ale w rzeczywistości nie każdy lek przeczyszczający wykazuje takie działanie 1.

Przyzwyczajenia nie należy mylić z uzależnieniem.

  • Przyzwyczajenie jest zjawiskiem fizjologicznym (organizm coraz słabiej reaguje na stałą dawkę).
  • Uzależnienie jest zjawiskiem psychicznym – pacjent odczuwa potrzebę przyjmowania substancji niezależnie od jej działania fizycznego 2.

Naukowcy są zgodni: bisakodyl nie powoduje efektu przyzwyczajenia1

Michel Bouchoucha, francuski gastroenterolog, wraz z zespołem europejskich naukowców, przeanalizował dane medyczne kilkuset pacjentów przyjmujących bisakodyl na receptę przez co najmniej 28 dni (w tym część pacjentów stosujących lek przez wiele miesięcy), w latach 2011-2019. Wybrani pacjenci w wieku od 20 do 98 lat (mediana wyniosła 73 lata) doświadczali zaparć o przewlekłym charakterze, związanych z innymi chorobami i byli leczeni pod opieką swojego lekarza prowadzącego.

76,1% pacjentów zaczynało leczenie dawką 5 mg bisakodylu, 17% – dawką 7,5 mg, a 6,9% – dawką 10 mg. Badacze założyli, że gdyby doszło do habituacji, pacjenci poprosiliby lekarza o zwiększenie dawki wraz z upływem czasu leczenia. Tymczasem aż 94% pacjentów przez pierwszy rok stosowało tę samą dawkę, bez konieczności jej zwiększania, a jedynie 3,2% pacjentów zwiększyło dawkę, z początkowych 5 mg. Co więcej, 2,8% zmniejszyło dawkowanie leku, gdy wraz z postępami leczenia dostrzegło poprawę stanu zdrowia.

Według autorów bisakodyl zachowuje swoje właściwości lecznicze przy stosowaniu zgodnym z zaleceniem lekarza i nie wymaga zwiększania dawki. Nie prowadzi do „rozleniwienia jelit”, czyli nie powoduje efektu przyzwyczajenia – stanu, w którym stosowanie środków przeczyszczających pogarsza pracę układu trawiennego. 

„Rozleniwienie jelit” – prawda czy mit?

Niektórzy pacjenci są przekonani, że długotrwałe stosowanie środków przeczyszczających może „rozleniwiać jelita”, czyli pogarszać perystaltykę i w efekcie tylko pogłębiać problemy z wypróżnianiem. Jednak już starsze badania wskazują, że brakuje jakichkolwiek danych, które pokazałyby, że stosowanie środków pobudzających wypróżnianie może powodować trwałe dysfunkcje układu pokarmowego6.

W rzeczywistości główna przyczyna obniżonej aktywności jelit jest powiązana z trybem życia: dietą ubogą w błonnik, niedostatecznym nawodnieniem, brakiem aktywności fizycznej, przewlekłym stresem czy przyjmowaniem leków, które mają zaparcie jako działanie niepożądane (np. opioidy, niektóre leki przeciwalergiczne, blokery kanałów wapniowych). Tendencja do powstawania zaparć może być także rezultatem niektórych chorób, takich jak schorzenia neurodegeneracyjne czy endometrioza3. 

Bisakodyl, stosowany zgodnie z zaleceniami, nie powoduje „rozleniwienia” jelit. Badania pokazują, że przy długotrwałym stosowaniu nie obserwuje się zmniejszenia reakcji jelita, ani konieczności zwiększania dawki. Najważniejsze, by w leczeniu zaparć postępować według zaleceń lekarza i stale obserwować reakcje swojego organizmu.

Leczenie oparte na dowodach

Wokół leczenia zaparć narosło wiele mitów. Nic dziwnego – to bardzo powszechny problem i ludzie musieli radzić sobie z nim od wieków. W związku z tym powstały liczne metody leczenia zaparć – stosowane tradycyjnie produkty roślinne i bazujące na nich suplementy diety stanowią doskonały przykład. Jednak nie każdy środek przeczyszczający wykazuje się sprawdzonym klinicznie działaniem. Bisakodyl stosowany zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty jest sprawdzonym sposobem na zaparcia7, nie powodującym efektu habituacji/przyzwyczajenia1. Bisakodyl jest stosowany w leczeniu zaparć o doraźnym charakterze, trwających krócej niż 3 tygodnie4,5.  Jeśli masz zaparcie, sięgnij po sprawdzone rozwiązanie7. Dulcobis zawiera bisakodyl, który wspiera perystaltykę jelit dopasowując się do ich naturalnego rytmu8. Dulcobis z bisakodylem w składzie dostępny jest w postaci tabletek dojelitowych oraz czopków i może wspierać Cię, gdy pojawią się zaparcia.

Doradca produktowy

Odpowiedz na kilka pytań i otrzymaj rekomendację produktu, który będzie najlepiej odpowiadał na Twoje potrzeby.

Produkty Dulcobis® & Dulcosoft®

Dulcobis® Tabletki

Ulga w zaparciach już po 6 godzinach1.

Dowiedz się więcej

Dulcobis® Czopki

Zdecydowana ulga w zaparciach, nawet po 10 minutach2.

Dowiedz się więcej

DulcoSoft® w płynie

Łagodne wsparcie na przewlekłe zaparcie3

Dowiedz się więcej
Zobacz wszystkie produkty

Bądź na bieżąco

Wskazówki
Ulga w zaparciach podczas podróży

Zbadajmy, jak Twoje podróżnicze przygody mogą wpływać na coś więcej niż tylko na twoją codzienną rutynę.
Wskazówki
Przewodnik po błonniku: kiedy jest on Twoim przyjacielem, a kiedy nie

Poznaj objawy nadmiaru błonnika w diecie i dowiedz się jak znaleźć odpowiednią równowagę dla zdrowego układu trawiennego.
Wskazówki
Zaparcie: Kiedy zdrowie psychiczne wiąże Twoje jelita w supeł

Gdy pojawiają się problemy ze zdrowiem psychicznym, mogą zrujnować nie tylko Twój humor – mogą również związać Twoje jelita w supeł.
Wskazówki
Przewodnik po potrawach, które mogą sprzyjać zaparciom.

W tym przewodniku omówimy produkty, które mogą powodować zaparcia (również te o działaniu wiążącym) oraz pokarmy bogate w błonnik.
Wskazówki
Jak zdrowie fizyczne wpływa na występowanie zaparcia i stan układu trawiennego?

Czas usunąć przeszkody i przywrócić Twój układ trawienny na właściwe tory! Oto kilka wskazówek, jak pokonać zaparcia.
Wskazówki
Jak działa układ pokarmowy?

Dla wielu z nas jedzenie jest niewątpliwie jedną z największych przyjemności w życiu. Co ważniejsze, jedzenie jest również naszym głównym źródłem wartości odżywczych. Dzięki trawieniu spożyte posiłki wspierają nasz organizm długo po spróbowaniu, przeżuciu i połknięciu.
Wskazówki
Wypróżnianie
Zaparcia i wypróżnienia: Co je łączy?

Tak jak wiele innych rzeczy w życiu, nasze codzienne wypróżnianie uznajemy za oczywiste. Zaparcia są jednak powszechnym problemem dla wielu osób.25 Rzadko rozmawiamy z innymi o naszych doświadczeniach z trawieniem, ponieważ postrzegamy je jako bardzo intymny problem.
Wskazówki
Biegunka
Zaparcia i biegunka: co je łączy?

Każdy z nas czasem zmaga się z zaparciami lub biegunką. Chociaż wypróżnienia są zwykle uznawane za prywatną kwestię, odgrywają one integralną rolę w dbaniu o zdrowe i swobodne życie.
Gazy i wzdęcia
Wskazówki
Wzdęcia i zaparcia: co je łączy?

Uczucie pełności lub ciśnienia w brzuchu nazywane jest wzdęciem. Jest to powszechny objaw wielu dolegliwości trawiennych, w tym zaparcia. W rzeczywistości zaparcie i wzdęcia idą ze sobą w parze.
Wskazówki
Czym są zaparcia?

Sporadyczne zaparcia mogą przydarzyć się każdemu. Dowiedz się jakie są przyczyny i objawy zaparć oraz jak sobie z nimi radzić.
Leczenie
Jakie są różne rodzaje środków przeczyszczających?

Czym dokładnie są zaparcia i jak można je leczyć? Dowiedz się, jakie są możliwe przyczyny i co możesz zrobić, aby naprawić ten problem.
Nawyki żywieniowe
Jak dieta może pomóc w walce z zaparciami?

Zaparcie - jeśli cię dopadnie, to robi z ciebie zakładnika. Tracisz swoją wolność i radość życia. Na szczęście są sposoby by się od niego uwolnić, i znaleźć w końcu ziemię obiecaną. Jednym z nich jest właściwa dieta.
Naucz się odpuszczać